Standardy ochrony małoletnich

Przyjęte dla Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Walentego Fiałka zarządzeniem Dyrektora nr 4 z dnia 17.04.2024 roku oraz komunikat dla dzieci.

Rozdział 1. Preambuła, czyli wstęp do dokumentu

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez personel instytucji jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy członek personelu traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby.

Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Personel instytucji, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych danej instytucji oraz swoich kompetencji.

Rozdział 2. Słowniczek pojęć

Objaśnienie terminów używanych w dokumencie Polityka ochrony dzieci:

Personel – osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, a także wolontariusz, praktykant lub stażysta.
Dziecko – każda osoba do ukończenia 18. roku życia.
Opiekun dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności rodzic lub opiekun prawny. W rozumieniu niniejszego dokumentu również rodzic zastępczy.
Zgoda rodzica – zgoda co najmniej jednego z rodziców/opiekunów prawnych. W przypadku braku porozumienia między rodzicami należy skierować ich do sądu rodzinnego.
Krzywdzenie dziecka – popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym członka personelu, albo zagrożenie dobra dziecka, np. poprzez zaniedbanie.
Osoba odpowiedzialna za internet – członek personelu wyznaczony przez kierownictwo instytucji do nadzoru nad korzystaniem z internetu przez dzieci oraz nad ich bezpieczeństwem w sieci.
Osoba odpowiedzialna za Politykę ochrony dzieci – członek personelu wyznaczony do nadzoru nad realizacją tej polityki w instytucji.
Dane osobowe dziecka – wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.

Rozdział 3. Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

Personel instytucji posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka oraz symptomy krzywdzenia dzieci.

W przypadku zidentyfikowania takich czynników:

podejmuje rozmowę z opiekunami dziecka, informując ich o możliwym wsparciu i motywując do szukania pomocy,
monitoruje sytuację i dobrostan dziecka.

Rozdział 4. Zasady rekrutacji personelu

Rekrutacja pracowników, wolontariuszy, stażystów oraz praktykantów odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji.

Zasady te zostały opisane w Załączniku nr 1 do niniejszej Polityki.

Rozdział 5. Zasady bezpiecznych relacji personel–dziecko

Wszyscy członkowie personelu znają i stosują zasady bezpiecznych relacji:

między personelem a dzieckiem,
między dziećmi nawzajem.

Dokładny opis tych zasad znajduje się w Załączniku nr 2 do niniejszej Polityki.

Rozdział 6. Procedury interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka

Zagrożenie bezpieczeństwa dzieci może przybierać różne formy i wynikać z różnych sposobów kontaktu lub komunikacji. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto następujące kategorie zagrożeń:

popełnienie przestępstwa na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się),
inne formy krzywdzenia niebędące przestępstwem (np. krzyk, upokorzenie, kary fizyczne),
zaniedbanie podstawowych potrzeb życiowych dziecka (np. higiena, zdrowie, wyżywienie).

Wyróżniono także dwie ścieżki interwencji w zależności od sprawcy:

gdy sprawcą jest osoba dorosła (np. członek personelu, osoba trzecia, opiekun),
gdy sprawcą jest inne dziecko.

W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka członek personelu ma obowiązek:

sporządzić notatkę służbową (pisemną lub mailową),
przekazać ją niezwłocznie kierownictwu instytucji.

Interwencję prowadzi kierownictwo instytucji lub – jeśli zostało to ustalone – wyznaczona osoba do spraw interwencji. Jej dane (imię, nazwisko, email, telefon) powinny być znane personelowi, dzieciom i ich opiekunom.

W przypadku, gdy podejrzenie dotyczy osoby odpowiedzialnej za interwencję, działania przejmuje bezpośrednio kierownictwo instytucji. Gdy zaś dotyczy samego kierownictwa, odpowiedzialność za dalsze działania spoczywa na pierwszej osobie, która uzyskała informacje o krzywdzeniu.

Do rozmów z dzieckiem lub opiekunami można zaprosić specjalistów, takich jak psycholog czy pedagog.

Kierownictwo informuje opiekunów o obowiązku zgłoszenia sprawy do odpowiednich instytucji, takich jak:

prokuratura lub policja,
sąd rodzinny,
ośrodek pomocy społecznej.

Po poinformowaniu opiekunów, kierownictwo instytucji:

składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury lub policji,
albo wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego – wydziału rodzinnego i nieletnich – lub do ośrodka pomocy społecznej.

Dalsze postępowanie prowadzą już wskazane instytucje.

Każda interwencja dokumentowana jest poprzez wypełnienie Karty interwencji – jej wzór stanowi Załącznik nr 3. Karta trafia do wewnętrznego rejestru prowadzonego przez instytucję.

W przypadku, gdy zagrożone jest życie dziecka lub istnieje ryzyko ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, należy natychmiast:

zadzwonić pod numer alarmowy 112,
wezwać odpowiednie służby (policję, pogotowie ratunkowe).

Obowiązek ten spoczywa na osobie, która jako pierwsza uzyskała informację o zagrożeniu. Następnie powinna ona wypełnić Kartę interwencji.

Kierownictwo instytucji prowadzi rozmowy z:

dzieckiem,
opiekunami,
osobami mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu lub sytuacji dziecka.

Celem tych rozmów jest ustalenie zarówno przebiegu zdarzenia, jak i jego wpływu na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka.

Wszystkie ustalenia należy odnotować w Karcie interwencji.

Kierownictwo organizuje spotkanie z opiekunami dziecka, podczas którego:

przekazuje informacje o zdarzeniu,
wskazuje możliwość lub potrzebę skorzystania z pomocy specjalistycznej – zarówno w ramach instytucji, jak i poza nią.

Jeśli doszło do przestępstwa wobec dziecka, kierownictwo składa oficjalne zawiadomienie do prokuratury lub policji.

Jeśli opiekunowie nie reagują adekwatnie (np. bagatelizują zdarzenie, nie wspierają dziecka), instytucja kieruje wniosek o wgląd w sytuację rodziny do właściwego sądu rodzinnego.

W sytuacji zaniedbania podstawowych potrzeb dziecka (np. higiena, odzież, zdrowie) lub stosowania przemocy, należy:

zgłosić potrzebę objęcia rodziny pomocą przez ośrodek pomocy społecznej – jeśli przyczyną jest ubóstwo,
w przypadku przemocy – rozważyć wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty”.

Jeśli osobą podejrzaną o krzywdzenie dziecka jest członek personelu instytucji, zostaje on:

natychmiast odsunięty od kontaktów z dziećmi,
do czasu pełnego wyjaśnienia sytuacji.

W przypadku innych form krzywdzenia (np. przemoc słowna, naruszenie granic), kierownictwo:

bada wszystkie okoliczności sprawy,
wysłuchuje osoby zaangażowane (dziecka, podejrzanego, świadków).

Jeśli naruszenie jest poważne (np. dyskryminacja, naruszenie godności), należy rozważyć:

rozwiązanie umowy z osobą krzywdzącą,
lub rekomendację rozwiązania jej przełożonym.

Jeśli osoba podejrzana zatrudniona jest przez podmiot zewnętrzny, można:

zakazać jej wstępu na teren instytucji,
w razie potrzeby – rozwiązać umowę z podmiotem współpracującym.

Rozdział 7. Zasady ochrony danych osobowych oraz wizerunku dzieci w instytucji

Personel instytucji chroni dane osobowe dzieci – w tym ich wizerunek – zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Przetwarzanie danych osobowych odbywa się:

wyłącznie w niezbędnym zakresie,
w celach związanych z działalnością statutową instytucji,
zgodnie z obowiązującymi regulacjami RODO.

W przypadku zbierania danych osobowych dziecka, jego opiekunowie muszą zostać poinformowani o:

celu przetwarzania,
zakresie danych,
podstawie prawnej,
okresie przechowywania,
prawie dostępu do danych oraz ich poprawiania,
prawie wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Wizerunek dziecka może być wykorzystywany tylko na podstawie:

dobrowolnej zgody opiekuna prawnego,
określonej co do celu, formy i czasu wykorzystania.

Brak zgody skutkuje brakiem możliwości publikacji zdjęcia lub nagrania z udziałem dziecka.

Rozdział 8. Zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych

Personel instytucji podejmuje działania, które mają na celu zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa w internecie. Dotyczy to zarówno korzystania ze sprzętu instytucji, jak i zajęć z wykorzystaniem mediów elektronicznych.

W tym celu:

wyznacza się osobę odpowiedzialną za internet, która nadzoruje korzystanie z sieci i urządzeń przez dzieci,
ogranicza się dostęp do treści nieodpowiednich (np. poprzez filtry treści),
podejmuje się działania edukacyjne na temat bezpieczeństwa online,
informuje się dzieci i ich opiekunów o zasadach korzystania z internetu.

Każde dziecko powinno mieć dostęp do internetu jedynie pod nadzorem osoby dorosłej. Niedopuszczalne jest udostępnianie dzieciom sprzętu z niekontrolowanym dostępem do sieci.

Rozdział 9. Monitoring

W instytucji może funkcjonować monitoring wizyjny – jego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osób i mienia.

Informacje na temat monitoringu są dostępne w widocznych miejscach w instytucji oraz w polityce prywatności.

Dane z monitoringu:

są przetwarzane zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych,
nie są udostępniane osobom postronnym (z wyjątkiem uprawnionych instytucji),
są przechowywane przez określony czas, zgodnie z wewnętrzną procedurą.

Rozdział 10. Przepisy końcowe

Niniejszy dokument – Polityka ochrony dzieci – wchodzi w życie z dniem podpisania przez Dyrektora instytucji.

Każdy członek personelu instytucji:

ma obowiązek zapoznania się z treścią Polityki,
podpisuje oświadczenie o zapoznaniu się i zobowiązaniu do jej przestrzegania,
uczestniczy w szkoleniach z zakresu ochrony dzieci, organizowanych przez instytucję.

Instytucja zapewnia stały dostęp do treści dokumentu, w tym także dla dzieci i ich opiekunów – np. poprzez publikację na stronie internetowej lub w widocznym miejscu w placówce.

Polityka ochrony dzieci podlega przeglądowi i aktualizacji co najmniej raz na 2 lata lub w przypadku zmiany przepisów prawa lub potrzeb organizacyjnych.

Integralną część dokumentu stanowią załączniki:

Bezpieczna rekrutacja
Zasady bezpiecznych relacji
Karta interwencji
Oświadczenie o zapoznaniu się z Polityką

Komunikat dla dzieci

W naszej bibliotece ważne jest, żebyś czuł się bezpiecznie i dobrze. Każdy ma prawo do szacunku, spokoju i wsparcia.

Jeśli coś Cię zmartwi, zasmuci albo sprawi, że poczujesz się niekomfortowo – możesz o tym powiedzieć osobie dorosłej, której ufasz. Może to być ktoś z biblioteki – bibliotekarka, pan informatyk albo ktoś inny z personelu.

Pamiętaj: